Cyfrowe dziedzictwo kulturowe

Dziedzictwo cyfrowe można postrzegać jako szczególną część naszego dziedzictwa kulturowego. Jak dotąd główną uwagę przywiązywano do artefaktów archeologicznych, i chociaż w tych projektach szeroko stosuje się nowoczesną technologię (często nazywaną cyfrowym dziedzictwem kulturowym), sama technologia nie była postrzegana jako coś, co pilnie wymaga zachowania. W porównaniu do materialnych artefaktów, cyfrowe artefakty mają co najmniej dwie godne uwagi właściwości: można je odtwarzać w nieskończoność i łatwo można je „utracić na dobre”. Trzydziestoletnia historia komputerów domowych (PC) jest już zagrożona utratą wybranych obiektów dziedzictwa z powodu starzenia się sprzętu i oprogramowania, niedostępnych mediów, braku wiedzy specjalistycznej i wsparcia ze strony prawodawstwa [Heinonen i Reunanen 2009].
Badania dziedzictwa cyfrowego koncentrują się najczęściej na: (1) digitalizacji materialnych (analogowych) obiektów dziedzictwa; (2) zachowaniu dziedzictwa cyfrowego; (3) wykorzystaniu dziedzictwa cyfrowego; (4) prezentowaniu, udostępnianiu i promocji dziedzictwa cyfrowego oraz (5) zagadnieniach prawnych związanych z ochroną dziedzictwa cyfrowego [Wang et al. 2020].

Cyfrowe surogaty
Cyfrowy surogat jest swoistą kopią, cyfrowym odpowiednikiem oryginalnego lub istniejącego obiektu. Cyfrowe surogaty tworzone są w celu zachowania, zaprezentowania oryginału, który z różnych powodów nie może być eksponowany lub służy do badań. Przechwycone obrazy, zeskanowane obiekty 3D, cyfrowe wideo, to tylko niektóre z takich cyfrowych surogatów. Wiele z tych materiałów będzie przekazywanych z pokolenia na pokolenie [Rahaman 2011].
Rezultat procesu digitalizacji nazywany jest często cyfrowym surogatem. Przykładowo skan (wywołanej / wydrukowanej) fotografii można uznać za cyfrowy surogat oryginału, ponieważ zachowuje on główną jakość fotografii; digitalizacja analogowego nagrania audio jest surogatem, ponieważ słuchacz najczęściej nie jest w stanie odróżnić oryginału od wersji cyfrowej (podczas odsłuchu). Z kolei cyfrowe zdjęcie budynku nie może służyć jako cyfrowy surogat tego budynku z powodu utraty informacji przestrzennej. Jedynie dokładny skan 3D budynku może służyć jako surogat, ponieważ zachowuje informacje przestrzenne i informacje o fakturze powierzchni budynku [Häyrinen 2012]. Abid [2007] opisał cyfrowe surogaty w następujący sposób: znaczna część dziedzictwa cyfrowego stanowi produkt cyfrowej reprodukcji wcześniej istniejących utworów, który może składać się z tekstów, obrazów i dźwięków lub może mieć charakter audiowizualny, graficzny, fotograficzny lub kinematograficzny. Ten „cyfrowy klon” nie aspiruje do tego, aby być identyczną kopią pierwowzoru, a jedynie stanowi jego reprezentację. Cyfrowy surogat oddaje w możliwie największym stopniu charakter rzeczywistego obiektu. Lindner [2006] użył terminu „digital proxy” względem obiektów, które nie są surogatami, ale pozostają bliskie oryginalnemu obiektowi, co jest wystarczające do zapoznania się z nim.

Źródła

• Abid, A. (2007). Safeguarding our digital heritage: a new preservation paradigm. In Y. D. Lusenet & V. Wintermans (Eds.) Preserving the digital heritage Principles and policies. Selected papers., Vol. 31, pp. 7-14. Amsterdam: European Commission on Preservation and Access.
• Häyrinen, A. (2012). Open sourcing digital heritage: digital surrogates, museums and knowledge management in the age of open networks. Jyväskylä Studies in Humanities (Vol. 187). Jyväskylä: Jyväskylä University Printing House.
• Heinonen M., Reunanen M. (2009). Preserving Our Digital Heritage: Experiences from the Pelikonepeijoonit Project. In: Impagliazzo J., Järvi T., Paju P. (eds) History of Nordic Computing 2. HiNC 2007. IFIP Advances in Information and Communication Technology, vol 303, pp. 55-64.
• Lindner, J. (2006). Digitization Reconsidered. https://cool.culturalheritage.org/byauth/lindner/digirecon.html
• Rahaman, H. (2011).Define Digital Heritage: Part 03. Digital Heritage Interpretation. https://hafiz2010.wordpress.com/2014/05/16/define-digital-heritage-part-03/
• Wang X. et al. (2020). Digital Heritage. In: Guo H., Goodchild M., Annoni A. (eds) Manual of Digital Earth. Springer, Singapore. https://doi.org/10.1007/978-981-32-9915-3_17