Od muzealnych eksponatów po biblioteczne archiwa – różne drogi, ten sam cel
Artykuł „Zachowanie cyfrowego dziedzictwa kulturowego od utracenia – procesy, sprzęt i oprogramowanie – na przykładzie wybranych instytucji muzealnych w Polsce” przybliża złożone procesy związane z ochroną cyfrowych zasobów kultury. Autorzy analizują trzy instytucje – Muzeum Elektroniki w Krakowie, Muzeum „Stare Dobre Retro” w Gnieźnie oraz Bibliotekę Główną Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, które w różny sposób podchodzą do zachowania i udostępniania posiadanych zbiorów. Tekst pokazuje, jak odmienne modele zarządzania, muzealne i biblioteczne, mogą prowadzić do komplementarnych efektów w dziedzinie ochrony dziedzictwa technologicznego.
Opublikowano: Król, K., Bazarnik, Ł., Jakubiec, P., Andrzejewski, M. (2025). Preserving digital cultural heritage from oblivion: processes, hardware, and software. Illustrated with selected museum institutions in Poland. Scientific Papers of Silesian University of Technology – Organization and Management Series, 228, 283-307. DOI: 10.29119/1641-3466.2025.228.16
Badanie, oparte na analizie literatury i studiach przypadku ujawnia, że wszystkie jednostki mierzą się z podobnymi barierami: degradacją nośników danych, trudnościami w pozyskiwaniu części zamiennych oraz niedoborem specjalistów. Mimo to, każda z instytucji wypracowała własne strategie działania. Muzea koncentrują się na konserwacji sprzętu i udostępnianiu eksponatów w formie interaktywnych wystaw, a biblioteka stawia na szeroko zakrojoną digitalizację, archiwizację i rozwój platformy online, gromadzącej tysiące obiektów dostępnych w sieci.
Współpraca specjalistów, pasjonatów i instytucji to klucz do ratowania cyfrowych artefaktów.
Publikacja podkreśla znaczenie równoczesnego łączenia praktyk konserwatorskich z digitalizacją oraz wskazuje na potrzebę współpracy instytucjonalnej i edukacji zarówno pracowników, jak i użytkowników. Autorzy formułują rekomendacje, które mogą stanowić inspirację dla innych instytucji kultury: od gromadzenia komponentów i tworzenia surogatów cyfrowych, po rozwój repozytoriów internetowych i budowanie międzynarodowych sieci współpracy. Artykuł ukazuje, że skuteczna ochrona cyfrowego dziedzictwa wymaga synergii technologii, organizacji i pasji, a jego przesłaniem jest zachowanie pamięci technologicznej dla przyszłych pokoleń.